พิ้นสังกาส:พื้นประวัติศาสตร์เมืองหนองคาย/เว้าพื้นประวัติศาสตร์
สังกาส” หรือ “พื้นประวัติศาสตร์เมืองหนองคาย” นี้นับเป็นเอกสาร
สำคัญหนึ่งใน “ฝ่ายวัด” ตามประวัติปรากฏบนใบหลบหลังที่ปิดแผ่นใบลาน เทียบได้ก็
“ฟันเวียง” ของล้านช้างที่พรรณนาเหตุการณ์หรือลำดับกษัตริย์ของราชอาณาจักรในช่วง
ระยะเวลาหนึ่ง เนื้อความของพื้นสังกาสเมืองหนองคายฉบับนี้ครอบคลุมเวลาตั้งแต่สิ้นรัช
กาลที่ ๓ มาจนถึงประมาณกลางรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ ซึ่งนับเป็นระยะที่เรียกได้ว่าขาดแคลนเอกสาในท้องถิ่นที่ใช้ศึกษาทางประวัติ
ดินแดนสองฝั่งแม่น้ำโขงบริเวณเวียงจัน-หนองคายอยู่พอสมควร
เนื้อหาสาระสำคัญของพื้นสังกาสเมืองหนองคายนี้ผู้เขียนพอจะจำแนกออกเป็นประเด็นสำคัญทางประวัติศาสตร์ได้ดังเช่น .-
-การมีอำนาจเบ็ดเสร็จของกรุงรัตนโกสินทร์เหนือพื้นที่เวียงจันทั้งสองฝั่งแม่น้ำโขงหลังสงครามเจ้าอนุวงศ์
-พัฒนาการของชุมชนเวียงจันเก่า-เวียงจันใหม่ (ซึ่งก็คือเมืองหนองคาย)เหตุการณ์ที่พระธาตุหลวงเวียงจันและพระธาตุหนองคายพังทลายการปรากฏตัวขึ้นของชาวตะวันตกที่นำไปสู่ยุคอาณานิคมสงครามและความขัดแย้งต่อทางการสยามเช่น ศึกจีนฮ่อ ผีบุญหัวจุก บันทึกถึงลมฟ้าอากาศ น้ำท่วม ดาวหางอันเป็นอุบาทว์ต่าง ๆฯลฯ
